Wijziging van het Belgische Scheepvaartboek inzake maritieme beveiliging
Recent werd de wet tot wijziging van het Belgische Scheepvaartboek inzake maritieme beveiliging gepubliceerd in het B.S. (zie bijlage).
Naast de reeds gekende toevoegingen inzake de veiligheidsscreenings, zie eerdere bericht i.h.k.v. PC 317, is er een bijkomende wettelijke bevoegdheid opgenomen voor bewakingsagenten. Vanaf de inwerkingtreding kunnen zij onder toezicht van de havenkapiteinsdienst camerabeelden in real-time bekijken en aldus de politiediensten ontlasten.
Hieronder een kort résumé over de belangrijkste wijzigingen:
De beveiliging van de Belgische havens en havenfaciliteiten wordt uitgebreid en versterkt. Hiervoor wordt verder gebouwd op het kader van wet maritieme beveiliging die op 1 januari 2023 in werking is getreden. De wet wordt nu uitgebreid tot de binnenvaart en de havenbedrijven met impact op de maritieme beveiliging, zoals scheepsagenturen.
De wet Maritieme Beveiliging beveiligt de havens en moet criminelen en terroristen beletten om illegale activiteiten te ontplooien. Drugs of andere illegale goederen zullen echter nog steeds verzonden worden naar België om van hieruit over het Europese vasteland te worden verspreid. De georganiseerde bendes zullen die goederen dus trachten op andere plaatsen uit te halen. Deze tendensen doen zich momenteel reeds voor en zullen in de toekomst alleen maar toenemen door het verscherpte toezicht en controle op de havens en havenfaciliteiten.
De wet van 16 mei 2024 breidt daarom het toepassingsgebied uit en voert een aantal wijzigingen door aan het Scheepvaartwetboek en de scheepvaartregelgeving waardoor de beveiliging in de havens en havenfaciliteiten nog meer kan worden versterkt.
De voornaamste wijzigingen betreffen:
- De uitbreiding van het toepassingsgebied naar bepaalde delen van de binnenvaart evenals naar bedrijven die een impact hebben op de maritieme beveiliging.
- De controle op het naleven van het havenverbod.
- Voor bepaalde kritieke functies, mandaten of beroepen in de maritieme sector worden veiligheidsverificaties ingevoerd.
- Invoering van een bijzondere regeling van de camera’s geïnstalleerd door de havenkapiteinsdienst.
- Wettelijke basis gegevensuitwisseling PortWatch
Dat moet de economische sectoren die via de binnenvaart ontsloten worden maximaal beveiligen zodat drugscriminaliteit er geen voet aan grond krijgt. Daarom worden bijzondere regels opgelegd voor de binnenvaartschepen en de terminals langs de binnenwateren. Ook de bedrijven die de noodzakelijke ondersteuning bieden aan de maritieme sector zijn gevoelig aan infiltraties door criminele organisaties. Denk aan medewerkers van rederijen, scheepsagenten of logistieke dienstverleners die benaderd worden om hand- en spandiensten te leveren. Ook deze bedrijven zullen maatregelen moeten nemen, voornamelijk door een striktere controle op de toegang tot de gebouwen en/of netwerk- en informaticasystemen in te voeren.
Het havenverbod kan worden uitgesproken door een rechter voor overtredingen van de drugswet of de wet maritieme beveiliging. De federale wetgever voorziet nu in verschillende toepassingen die het mogelijk maken om het havenverbod makkelijker te controleren. Zo zal de controle hierop mogelijk worden via een bijzonder uittreksel uit het strafregister en de automatische koppeling van de toegangsbadges met het ISPS-platform (International Ship and Port Facility Security Code). Dat is het platform dat ontwikkeld werd door het Directoraat-Generaal Scheepvaart voor alle gegevensuitwisseling in het kader van de maritieme beveiliging.
De huidige wetgeving over veiligheidsverificaties en -onderzoeken voorzag al de mogelijkheid om voorafgaandelijk aan het uitoefenen van een functie, mandaat of beroep een veiligheidsverificatie te laten uitvoeren. Voortaan wordt het hebben van een positief veiligheidsadvies echter verplicht voor mensen die in een kritieke functie tewerkgesteld worden. Door deze maatregel zal vermeden kunnen worden dat personen met criminele banden tewerkgesteld worden in kritieke functies in de maritieme sector. De zogenaamde insider threat wordt via deze methode aangepakt. De veiligheidsverificaties zullen ook juridisch afdwingbaar worden in de maritieme sector. De lijst van kritieke functies werd reeds in september vorig jaar goedgekeurd door de bevoegde diensten en is raadpleegbaar op de website van DG Scheepvaart.
Vaste veiligheidscamera’s kunnen al op zee worden geplaatst. Dit bijvoorbeeld op windmolens, maar ook op het geplande energie-eiland. Daarnaast kunnen ook mobiele camera’s worden ingezet, bevestigd aan bijvoorbeeld een drone of op vaartuigen.,Nu wordt ook voorzien in een kader voor het gebruik van camera’s in de havens en havenfaciliteiten door de havenkapiteinsdiensten. Die hebben specifieke bevoegdheden en bepaalde opdrachten van algemeen belang in de haven en zijn dus niet vergelijkbaar met een doorsnee organisatie. Daardoor was er een nood aan een duidelijk wettelijk kader dat is afgestemd op het gebruik van camera’s binnen de havengebieden.
Zo zullen onder meer politie, douane en defensie nu toegang kunnen krijgen tot de beelden en geluidsopnames. Ook wordt het mogelijk dat bewakingsagenten beelden in realtime kunnen bekijken onder toezicht van de havenkapiteinsdienst. Hierdoor dient dit toezicht niet langer door een politieagent uitgeoefend te worden.
| Art. 2.5.4.7. Toegang tot de camerabeelden |
| § 5. De bewakingsagenten die hun bevoegdheden uitoefenen overeenkomstig de bepalingen van de wet van 2 oktober 2017 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid kunnen enkel camerabeelden in real time bekijken, beluisteren of analyseren onder toezicht van de havenkapiteinsdienst opdat de bevoegde diensten onmiddellijk kunnen ingrijpen bij misdrijf, schade, overlast of verstoring van de openbare orde. |
Omdat het havenpersoneel ook vaak getuige is van beïnvloeding of verdachte zaken werd het meldplatform PortWatch gelanceerd. Dit meldpunt is actief in alle havens en zal de bestaande meldpunten vervangen. De meldingen kunnen anoniem gebeuren en worden rechtstreeks doorgestuurd aan de betrokken politiediensten. Door deze meldingen echter ook te verzamelen in een centrale databank zullen op termijn linken tussen meldingen kunnen gelegd worden. De unieke identiteit zorgt dan weer voor herkenbaarheid en vertrouwen bij de bezoekers die het willen gebruiken. De federale wetgever verzekert nu dat de gegevensuitwisseling volledig in overeenstemming met de GDPR-regels zal gebeuren.
